دستگاه UPS مخفف نام انگلیسی Uninterruptible power supply که در لغت به معنای منبع تغذيه بدون وقفه است و در اصطلاح به دستگاهی گفته می شود كه نقش حفاظت از كامپيوتر و دستگاه های حساس الكترونيكی را بر عهده دارد. یو پی اس به عنوان یک دستگاه پشتیبان و ضروری برای مصرف کننده های الکترونیکی در ظرفیت های مختلف و کارکردهای گوناگون تولید شده و در بخش های مختلف اداری ، خدماتی و صنعت بهره برداری می شود. در واقع سيستمی است كه در مسير برق ورودی دستگاه های الكتريكی قرار گرفته و كيفيت برق ورودی را به گونه ای ارتقا می بخشد که برق تغذيه دستگاه های مذكور عاری از هر گونه نويز و نوسان باشند.برای رسیدن به این هدف دستگاه UPS دو عملکرد را انجام می دهد:
افزایش كيفيت برق ورودی از طریق حذف نويز و اغتشاشات در شبكه و كاهش نوسانات آن.
ايجاد يک سيستم جانشين (Back-UP ) هنگام قطع شبكه سراسری.
استفاده از یک انرژی پشتیبان مانند سیستم تامین انرژی بدون وقفه (UPS) صاحبان کسب و کار را را قادر میسازد که از بیشتر مشکلات ناشی از برق شهر جلوگیری کنند و سیستم های در حال بهره برداری و حساس را در مقابل قطعی برق حفظ نمایند.
دستگاه یو پی اس در گذشته به عنوان یک سیستم گران قیمت ارزیابی می شد اما امروزه با توجه به گران قیمت بودن تجهیزات از نظر سخت افزاری و یا اطلاعات و داده ها، هزینه تهیه و تامین یک دستگاه یو پی اس به نسبت ارزان و مقرون به صرفه می باشد.
یو پی اس به گونه ای طراحی شده که همواره دو منبع انرژی به آن وصل باشند. یکی منبع انرژی اولیه (برق شهر) و دیگری منبعی که در صورت قطع منبع اول وارد مدار شده و به آن منبع ثانویه (باتری) گفته می شود. بسته به نوع یو پی اس گاهی اوقات سوییچی برای کنترل اینکه کدام یک از این دو منبع نیرو در هر لحظه مورد استفاده قرارمیگیرند تعبیه شده است. این سوییچ به محض اینکه منبع اولیه قطع شود ازحالت اولیه به حالت ثانویه تغییر میکند و زمانیکه منبع اولیه جریان برق مجدداً وصل شود از حالت ثانویه به حالت اولیه بازمیگردد. البته برق شهر، متناوب است و تجهیزات شما از برق متناوب استفاده میکنند و تمامی باتری ها برق مستقیم تولید می کنند. دراینجا نقش یو پی اس مشخص می شود زیرا که یو پی اس از شارژر خود برای عمل تبدیل انرژی متناوب به مستقیم جهت شارژ باتری ها استفاده می کند. همچنین بخشی دیگر ی در یو پی اس تعبیه شده بنام Inverter که کار آن تبدیل انرژی مستقیم ذخیره شده در باتری به برق متناوب جهت راه اندازی دستگاه یو پی اس می باشد. از این رو میتوان از باتری، شارژر و اینورتر به عنوان اصلی ترین بخش های یک دستگاه یو پی اس نام برد. در برخی از انواع ups یک مبدل بزرگ برق متناوب به مستقیم وجود دارد و Inverter همواره نیروی لازم برای راه اندازی وسیله را تامین میکند وخود Inverter انرژی لازم را از منبع اولیه و از طریق مبدل برق متناوب به مستقیم یا از باتری تامین می کند.
یو پی اس ها انواع گوناگون و اندازه های متفاوتی دارند. واحد اندازه گیری یوپی اس، بر حسب کیلو وات (kW) یا کیلو ولت آمپر (kVA) رده بندی می شود.
هر چه اینورتر یک دستگاه یو پی اس قویتر باشد توان و قدرت یو پی اس بیشتر خواهد بود؛ به عبارتی میتوان تعداد و توان تجهیزات بیشتری را پشتیبانی نمود و از طرفی هر چه باتری های به کار رفته در یو پی اس از ظرفیت بالاتری برخوردار باشند زمان برقدهی هنگام قطعی برق شهر بالاتر خواهد بود.
دستگاه یوپی اس بنا بر سفارش یا صلاحدید تولید کننده دارای ویژگی های مختلفی می باشد. مانند آلارم هشدار به هنگام بروز خطا یا اضافه بار، نرم افزار کنترل کامپیوتر به منظور ذخیره کردن اطلاعات و خاموش کردن کامپیوتر و همچنین امکانات دیگر.
پاور فاکتور(Power Factor):
پاور فاکتورعامل توان است و سازندگان ups تلاش می کنند تا این عدد را به یک نزدیک کنند تا استفاده کنندگان را از کیفیت و مرغوبیت یو پی اس مورد نظر مطمئن سازند. ایده آل ترین عدد pf عدد یک است که عملا رسیدن به این عدد سخت و تقریبا غیر ممکن است. برای تبدیل توان یو پی اس به وات باید از عامل توان استفاده شود و تمامی توان ولت آمپر در پاور فاکتور ضرب شود. با این کار توان نهایی یک سیستم ups برحسب وات به دست می آید. لازم به ذکر است که پاور فاکتور در نوع و کیفیت هر کدام از ups متفاوت خواهد بود.
چرا به UPS نیاز داریم؟
حفاظت در برابر نوسانات برق: اثر نوسان برق تحت عوامل مختلفی تغییر می کند از جمله می توان به شدت نوسان برق و مدت زمان نوسان آن اشاره کرد. اثر نوسان برق در کوتاه مدت از آسیب فوری به تجهیزات الکترونیکی آغاز شده و در دراز مدت بصورت تجمعی باعث از دست رفتن اطلاعات، آسیب به تجهیزات، کاهش طول عمر آن و نقصان بهره وری خواهد شد.
خاموشی های متعدد: قطع مکرر برق در بخش های مختلف موجب خسارت به بخش تولید، خدمات، ادارات و موسسه ها و مراکز تجاری می گردد. برای حل و فصل این موضوع در بسیاری از مواقع می توان از دستگاه یو پی اس استفاده کرد تا ضرر و زیان ناشی از قطعی برق به بخش های مختلف یاد شده کاهش یابد.
حفاظت از تجهیزات گران قیمت شما: نوسان ولتاژ برق باعث آسیب جدی به تجهیزات الکترونیکی می شود. در این حالت خسارت های مخرب بر سخت افزار و نرم افزار دستگاه ها وارد شده و صاحبان کسب و کار را دچار مشکل نماید .
انتخاب یو پی اس مناسب شما: حداقل زمان مورد نیاز برای بک آپ یو پی اس، فرصتی است که طی آن، زمان کافی برای خاموش نمودن اصولی سیستم ها و تجهیزات مورد نظر را داشته باشیم. ولی در بخش های صنعت و بیمارستان این موضوع متفاوت می باشد. زیرا در این فضاهای فوق، برق خروجی یو پی اس هیچ گاه نباید قطع گردد. بنابراین لازم است که توان یو پی اس و ظرفیت باتری آن را محاسبه نمود. درصورتیکه یو پی اس از انرژی ذخیره شده کافی برخوردار نباشد، احتمال به خطر افتادن موجودیت داده ها و اطلاعات سرور ها وجود دارد. بنابراین محاسبه مصرف و بر اساس آن انتخاب یو پی اس با ظرفیت و توان مورد نیاز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. معمولا ظرفیت و توان یو پی اس بر روی آن درج می شود.